راه شرقی سلامتی
مقدمه:
در سلسله مقالات قبلی، تلاش کردیم تا شما را با دیدگاههای طب کل نگر ( به ویژه بخش خاور دور یعنی چین و ژاپن) آشنا کنیم. و بیش از همه تاکید داشتیم بر روشهای درمان طبیعی یومی هوتراپی و ماساژ شیاتسو.
در نظرگاههای مردم آسیای شرقی و جنوب شرقی، انرژی جایگاه ویژه ای دارد. ما به طور مکتوب، کهن ترین اثری را که در دست داریم مربوط میشود به کتاب” امپراطوری زرد” که 5000 سال قبل به رشته تحریر درآمده است. اعتقاد به وجود پنج عنصر بنیادی اولیه که تمامی هستی از آنها شکل گرفته است ( درمقابل باور مردم یونان باستان و ایرانیان که به چهار عنصر آب، باد، خاک و هوا اعتقاد داشتند) و همچنین وجود انرژی در تمامی پهنه گیتی (از کهکشانها گرفته تا درون هر ذرهی اتم) که باعث حرکت و حیات کلیه موجودات از جمله موجودات زنده میشود، منجر به پیدایی طب سنتی چین (طب سوزنی و ماساژ توینا) و طب سنتی ژاپن (شیاتسو) شده است. امروزه باور به وجود انرژی در تمامی پدیدههای هستی، تبلور خود را در فیزیک پیشرفته ی کوانتومی یافته و باعث آن شده است که بشر نگاه تازه ای به جهان هستی و کارکردهای آن بیندازد.
در مقالات قبل اشاره کردیم که منابع انرژی در وجود انسان از سه سرچشمه تامین میشود:
1- انرژی ذاتی یا اصلی که به هنگام شکل گیری نطفه در رحم مادر به وجود میآید (آثار ژنتیکی و ارثی فرد)
2- انرژی تغذیه ای ( آنچه را که میخوریم و میآشامیم و تنفس میکنیم)
3- انرژی محیطی ( انرژیهای دریافتی، از کهکشانها کرفته تا تشتعات موجی ابزارهای و وسایلی که در زندگی امروزه، ما را احاطه کردهاند. وسایل الکتریکی و مخابراتی و غیره)
این انرژیها در بدن ما از طریق کانالها و مسیرهایی که در بدن ما وجود دارد گذر کرده (که به آنها مریدین میگوییم) و فعالیت کلیه ی اندامهای ما را (از هسته ی یک سلول گرفته تا کل بدن انسان به عنوان یک سیستم واحد) امکانپذیر میکند. به این انرژی، انرژی حیاتی بدن یا “چی” به زبان چینی و “کی” به زبان ژاپنی گفته میشود. توقف کامل انرژی در بدن یعنی مرگ و کندی، گرفتگی و انسداد در بخشی از این گذرگاهها یعنی بیماری. به دیگر سخن، هر اختلالی در فرآیند چرخه ی انرژی حیاتی بدن، مساوی است با بروز بیماری در بدن اسنان.
حال میخواهیم یک بار دیگر به این موضوع برگشته و چگونگی بازیافت سلامتی و ارتقاء سطح تندرستی را با انجام شیاتسو فرا گیریم.
چگونه شیاتسو را انجام دهیم
برای انجام شیاتسو، قبل از هر چیز، خودتان باید صاحب انرژی “کی” مناسبی باشید. بر اساس فلسفهی باستان، سرشت اولیه ی هر کس توسط “کی پیش از تولد” او تعیین میگردد، یعنی آن انرژی که در زمان آبستنی مادر به او رسیده است. که ارتباط مستقیمی با وضعیت سلامت والدین و سن و سال آنها دارد. و البته متاثر از شرایط و چگونگی زمان تولد نیز میباشد. این ” انرژی کی اولیه یا پیش از تولد” که در ناحیه کلیه ذخیره شده است، هیچوقت نمیتواند بیشتر شود. این میزان انرژی میتواند به دلیل شیوه ی غیرمعقول زندگی دچار کاهش شده یا در بهترین شرایط ، به دلیل اتخاذ شیوه ی صحیح و عاقلانه ی زندگی حفظ شود. فقط یک راه برای حفظ این انرژی ارزشمند وجود دارد و آن هم رعایت تعادل و میانه روی است. یعنی در هیچ شرایطی نباید افراط و تفریط داشت. به ویژه درباره سبک و سیاق زندگی. هر گونه تحمیلی به بدن، هم چون مصرف مواد مخدر، شب زنده داری، یا سخت کاری طولانی مدت، باعث کاهش این انرژی خواهد شد. در مورد زنان، تعدد بارداری و در مورد مردان فعالیت جنسی زیاد نیز باعث کاهش انرژی کی اولیه خواهد شد. ” انرژی ثانویه” به طور دائم تحت تاثیر و نفوذ انرژی اولیه است. این انرژی ” کی” است که ما از زمین (انرژی یین)، به وسیله ی خوردن غذا و مایعات، از هوا (انرژی یانگ)، با تنفسی که انجام میدهیم، و از طریق توجهی ویژهای که به این هر دو داریم، دریافت میکنیم.
رژیم غذایی
برای انجام شیاتسو، شما باید با رژیم سالم غذایی به تعادل برسید. کلمه رمز این رژیم غذایی “میانه روی” است. باید این تعادل و میانه روی در هر پنج مزه را حفظ کرد: شیرین، شور، تلخ، ترش و تند. نیازی نیست که شما حتما اهل استفاده از مواد بیوتیک ( غذاهای سالم و بدون استفاده از مواد شیمیایی در فرآیند تولید آن) یا گیاهخوار باشید، اما ضروری است که گوشت به ویژه گوشت قرمز را کمتر مصرف کنید و حبوبات و مواد گیاهی را برای حفظ تعادل، بیشتر مصرف کنید. خام خواری هم برای پاکسازی سیستم بدن مفید میباشد، اما در درازمدت نمیتوان این وضعیت را ادامه داد. تغذیه با سالادها و مواد خام، منجر به کاهش انرژی یانگ خواهد شد، بنابراین نباید بیش از یک سوم غذای ما را مواد خام ( نپخته) تشکیل دهد، البته به جز آب خیلی داغ. از خوردن بستنی و هر ماده ی غذایی و نوشیدنی که مستقیما از فریزر در میآید، اجتناب کنید، چرا که سرما به عملکرد معده و طحال صدمه میزند. مصرف لنبات نیز باید تحت کنترل باشد به ویژه اگر دچار آلرژی، زکام و سینه درد باشیم.
تنفس
بسیار خوب است که یاد بگیریم چگونه هر روزه تمرینات تنفسی داشته باشیم. تمرینات تنفس شکمی درستتقریباً به همان گونه که در یوگا انجام میگیرد.
برای انجام این تمرینات، باید چهار زانو بنشینم و سپس کف دست چپ خود را روی شکم گذاشته و کف دست راست را روی دست چپ قرار دهیم ( در مورد زنان نحوه گذاشتن دست بر روی شکم معکوس میشود. یعنی اول کف دست راست را روی شکم میگذاریم و کف دست چپ را روی آن). برای 4 ثانیه نفس را به درون ناحیه شکم میکشانیم ( دم)، 6 ثانیه نفس را حبس میکنیم و سپس در 8 ثانیه بازدم را انجام داده و نفس را به بیرون هدایت میکنیم. این عمل را به مدت 10 دقیقه تکرار میکنیم، در حالی که در ذهن خود تصور میکنیم که شکم ما مانند یک کره آتشین است که با هر باز نفس کشیدن انرژی “کی” در آن انباشته میگردد.
محرکات و مخدرات
قهوه، چای، الکل و سیگار تخدیر کنندگانی هستند که به ما کمک میکنند تا بتوانیم فشارهای زندگی را بیشتر تحمل کنیم، اما هر یک از اینها، خود عوارض جانبی ناخوشایندی برای بدن ما به دنبال دارند. تمامیآنها برای انرژی کلیه زیانبار هستند، به ویژه فهوه؛ همین طور الکل برای کبد و سیگار برای ریهها. قدر مسلم بهتر است که از این گونه مخدرات بپرهیزیم، اما برای حفظ میانه روی، لزومیندارد که مصرف تمامی این موارد را به طور ناگهانی و یک جا قطع کنیم، بلکه باید مقادیر آن را کاهش داد. مثلا، برای بیدار شدن و حفظ هشیاری یا رفع خستگی شدید، یک فنجان قهوه کافی است، برای سیگاریها در ابتدا، کاهش مصرف سیگار تا 3 نخ در روز لازم است. باید به نداها و نیازهای بدن توجه داشت و از گرفتن رژیمهای سفت و سختی که میتواند عملا معکوس عمل کرده و مشکلات دیگری را برای ما به دنبال داشته باشد، بپرهیزیم.
حفاظت از بدن خود
بسیار ضروری است که از بدن خود در مقابل شرایط بیرونی محافظت کنیم. چینیها و ژاپنیها، باد، سرما، گرما و رطوبت را از جمله عوامل بیرونی بیماری زا میدانند و مراقب هستند که در معرض این عوامل قرار نگیرند. به ویژه بسیار مهم است که گردن، شانه و ناحیهی کمری خود را ( لومبال) گرم نگاه داریم، به همین دلیل باید لباسی بپوشیم که وقتی دولا میشویم، کمرمان بیرون نماند یا وقتی که در هوای سرد و بارانی میخواهیم بیرون برویم، بهتر است با شال و روسری و کلاه، سر و گردن خود را بپوشانیم. و اگر احساس درد در نقاطی هم چون زانو، مچ پا و غیره داریم، بهتر است این نقاط را گرم نگه داریم. طب سنتی مشرق زمین بر این باور است که افرادی که چندان سالم نیستند میبایست از این عوامل بیماری زا به شدت پرهیز کنند.
نرمشها و تمرینات
ادامه مقاله را می توانید در مجله شماره 88 مطالعه نمایید