در یوگا اعتقاد بر این است علاوه برآموزههای اخلاقی که فرد بایستی رعایت کند تا تمرینات یوگا بر او مؤثر واقع شود مسئلهی تغذیه نیز مسئلهی مهمی است. کیفیت و نوع تغذیه در رفتار، منش و حالتهای درونی فرد تأثیر بهسزایی دارد. بر همین اساس یوگی که بخواهد در انجامدادن تمرینات یوگا موفق باشد بایستی به نوع تغذیهاش اهمیت دهد، در فلسفهی یوگا استفاده از برخی غذاها که امروزه در بین آحاد جامعه بسیار شایع است منع شده، در عوض به استفاده از آن دسته موادغذایی که انرژی لازم برای جسم را تأمین نموده و موجب رسیدن به سلامتی پایدار میشوند تأکید شده است. امروزه علم پزشکی و تحقیقات متخصصان در مراکز علمی جهان بر این نکات که هزاران سال پیش در یوگا گفته شده است مهر تأییدزده و اثرات سوء استفاده از موادغذاییای که برای بدن ضروری نیست و میتواند باعث بروز بیماری شود را به آگاهی مردم میرسانند. بد نیست در اینجا به برخی از این توصیهها که میتواند در حفظ سلامتی مؤثر واقع شود اشاره کنیم:
نوشابههاي گازدار
نوشابه، آيستي و ديگر نوشيدنيهاي شيرين، قند فوقالعاده زيادي دارند. بنابر گزارش مركز تحقيقات دانشگاه کاليفرنيا، قند موجود در اين نوشيدنيها باعث ميشود فرد حتي بعد از اينکه واقعاً سير شد هم به خوردن ادامه دهد. اين قند با تأثيري که بر نحوهی استفادهی بدن از لپتين یا هورمون سيري ميگذارد، مغز را گمراه ميکند، بنابراين فرد دلش ميخواهد غذاي بيشتري بخورد. درنتيجه با تكرار اين عادت نه تنها كالري بيشتري را وارد بدن خود ميكند، بلكه بيش از پيش، احساس گرسنگي ميکند و چند قدم به چاقي نزديكتر ميشود که این امر مخاطرات زیادی به همراه دارد.
غذاهاي كنسروشده
یوگا استفاده از غذاهای کنسروشده، مانده و یا در تاریکی به عمل آمده را منع میکند. براساس فلسفهی یوگا غذاهایی جزو گروه تاماسیک هستند که باعث رخوت و سستی در فرد میشوند.
بسياري از غذاهاي فرآوریشده مادهاي شيميايي بهنام بيسفنول دارند. طبق تحقيقات انجام شده در دانشگاه هاروارد، بيسفنول با ورود به بدن سبب كاهش ناگهاني هورمون لپتين ميشود و درنتيجه زمينهی گرسنگي و چاقي را در فرد فراهم ميکند. پس هم به دليل نمك فراواني كه در اين محصولات هست و هم به دليل احساس گرسنگي مداوم، توصيه ميشود از خوردن اين دسته از موادغذايي صرفنظر كنيد.
حذف صبحانه
در یوگا اعتقاد بر این است که تمامی چیزهایی که در جهان وجود دارد دارای سه کیفیت است:( ساتوا بهمعنای بهشتی، راجا بهمعنای تحرک و تاماس بهمعنای رخوت و سستی.
یوگا تأکید بر خوردن صبحانه دارد. انرژی بدن از خوردن موادغذایی حاصل میشود و در صرف صبحانه در ابتدای روز، انرژی موردنیاز بدن را تأمین میکند.
محققان طي 4 سال، 764/6 فرد سالم را مورد بررسي قرار دادند و دريافتند وزن افراديکه در وعدهی صبحانهشان معادل 300 كيلوکالري غذا ميخورند 2 برابر کساني است که صبحانهاي شامل 500 كيلوکالري (يا بيشتر) ميل ميکنند. اين پديده کمي عجيب به نظر ميرسد، اما دليل معقولي دارد مبني بر اينكه خوردن صبحانهی مفصلتر باعث ميشود در طول روز سطح قند و انسولين خون کمتر افزايش يابد و درنتيجه فرد بهطور ناگهاني احساس گرسنگي نکند.
نخوردن سالاد
یوگا با رژیم غذایی گیاهخواری در ارتباط است و خوردن سبزیجات، میوهجات، جوانهها و مغزها را در برنامهی غذایی روزانه توصیه میکند. بسياري از ما در برنامهی غذاييمان مقدار کافي سبزيجات برگسبز را نگنجاندهايم. اين گروه غذايي حاوي انواع ضروري ويتامينهاي گروه B هستند. وجود اين ريزمغذيها در سبزيجات، آنها را به خوراکيهايي ضد افسردگي، خستگي و چاقي تبديل کرده است. محققان دانشگاه برکلي به افرادي که قصد کاهش وزن دارند توصيه ميکنند حتماً بخش بزرگي از برنامهی غذاييشان را به سبزيجات اختصاص دهند. در مطالعهاي که توسط اين دانشمندان صورت گرفته مشخص شده افراديکه ذخاير فولات بدنشان کافي است مي توانند 5/8 برابر افرادي که در بدنشان فولات کافي ندارند وزن کم کنند. سبزيجات برگ سبز همچنين منبع خوبي از ويتامين K هستند. اين ويتامين هم ميتواند سطح انسولين خون را متعادل کند و هم احساس گرسنگي فرد را کاهش دهد. بنابراين سبزي خوردن، کاهو، انواع کلم، اسفناج و کرفس را حتماً جزو خوراکيهاي روزمرهی خود قرار دهيد.
كم آبي
یوگا توصیه میکند هر نفر هر روز حداقل 8 لیوان آب مصرف کند، زیرا هنگاميکه بدن در معرض کمآبي قرار ميگيرد، احساس گرسنگي فرد را فريب ميدهد! بنابراين، اگر به اندازهی کافي غذا خورده ايد و با گذشت زمان کوتاهي گرسنه ميشويد، بهتر است برويد يک ليوان آب بنوشيد تا احساس گرسنگيتان فروكش كند. يادتان باشد كه هميشه ميل به خوردن نيست که شما را به سمت غذا ميكشاند.
حواسپرتيهاي بصري
تمرینات تمرکز فکر در یوگا کمک میکند که فرد ذهنی آرام داشته باشد و عدم تمرکز بهتدریج باعث بهوجودآمدن تنش و استرس در فرد میشود، این امر در مورد خوردن و نحوهی تمرکز بر آن نیز صادق است. تمرکز بر روی کاری که انجام میدهید میتواند شما را در یاریرساندن به هدفی که دارید کمک کند و برعکس نداشتن تمرکز، انسان را از رسیدن به هدف و خواسته دور میکند.
پژوهشگران دانشگاه فلايندر استراليا دريافتهاند حواسپرتيهاي بصري ميتوانند جلوي احساس گرسنگي را بگيرند. خودتان را با اين روش امتحان کنيد و ببينيد که واقعاً گرسنه هستيد يا تنها هوس غذا کردهايد. يک بشقاب از غذايي را که دوست داريد، در ذهنتان مجسم کنيد. اگر واقعاً گرسنه باشيد غذاي خيالي امانتان را ميبرد و با ديدنش اشتهايتان بيشتر ميشود، اما اگر تصوير ذهني غذا برايتان دلچسب و وسوسهانگيز نبود احتمالاً بايد سرتان را به کاري گرم کنيد تا حواستان پرت شود و بيخود به خوردن يک وعدهی غذايي حجيم نينديشيد.
چاي بعد از غذا دليلي براي سيرشدن
در تغذیه به روش یوگا صرف چای پس از غذا باعث احساس سیری میشود، کسانیکه طالب کمخوردن هستند میتوانند از چای پس از صرف غذا استفاده کنند تا کمتر میل به خوردن داشته باشند.
طبق نتيجهی تحقيقات منتشرشده در مجلهی «دانشگاه تغذيه آمريکا»، مصرف چاي سياه بعد از غذاهايي که کربوهيدرات (قند) زيادي دارند سبب ميشود که قند خون تا مدت 2 ساعت و نيم بعد از صرف غذا تنها معادل 5 تا 10 درصد افت کند. به همين دليل فرد به مدت طولانيتري احساس سيري ميکند. محققان معتقدند مواد پلي فنولي موجود در چاي سياه به آن خاصيت ضدگرسنگي ميدهد. البته ميدانيد كه نوشيدن اين چاي بلافاصله بعد از غذا عادتی است که میتواند كمخوني فقر آهن ایجاد کند.
بدینترتیب آموزههای چندهزار سالهی یوگا و رژیم غذایی که این روش توصیه میکند همچون استفاده از کربوهیداراتها، سبزیجات، میوهجات، جوانهها، مغزها، آب فراوان، خوردن صبحانه، خوردن با آرامش و نیز خوردن بههنگام گرسنهبودن و همچنین نخوردن نوشابه و غذاهای کنسروشده میتواند خطر ابتلاء به بیماریها را از بین برده و فرد را به سلامتی پایدار رهنمون سازد و در پیشگیری از ابتلاء به بیماریها مؤثر باشد.