یوگا و تندرستی
نویسنده: تیموتی مک کال Timothy McCall, M.D
برگردان: معصومه (فریبا) اویسی (نمایندۀ بخش فرهنگی کمیتۀ استان فارس-مربی یوگا)
بخش سوم
در دو شمارۀ گذشتۀ مجلۀ دانش یوگا به پانزده روش یوگا و تندرستی اشاره داشتیم. در این شماره به ده روش دیگر که در درمان بیماریها و یا علائم ناراحتکنندۀ شما تأثیر دارند، خواهیم پرداخت.
16- آرامش سیستم بدن:
یوگا شما را به تنفس آرام و تمرکز بر روی زمان حال تشویق کرده و درنهایت به تغییر سیستم عصب سمپاتیک (جنگ یا واکنش جنگ) به سیستم عصبی پاراسمپاتیک (آرامش) هدایت میکند.
آنچه درنهایت حاصل میشود؛ آرامش در تنفس، کاهش تپش قلب، کاهش فشارخون، افزایش جریان خون در رگها است که دکتر هربرت بنسون Herbert Benson, M.D آن را وانهادگی مینامد.
17- بهبود تعادل:
انجام حرکات متداوم یوگا باعث افزایش توانایی در شناخت حس عمقی بدن (توانایی احساس و درک آنچه بدن انجام میدهد و توانایی درک فضایی که بدن در آن قرار دارد) و درنتیجه بالا رفتن تعادل میشود. حالات نادرست بدن و الگوهای حرکتی غلط، منجر به ضعف در درک و شناخت این حس عمقی بدن در فضا و مکان و حالات خود شده که میتواند بهگونهای ارتباط مستقیمی با دردهای بدنی مثل زانودرد و کمردرد داشته باشد.
در مورد حس و ایجاد تعادلی که تمرینات یوگا باعث میشود، باید گفت که تعادل بهتر میتواند به معنی کمتر افتادن هم باشد. مخصوصاً در افراد مسن این ایجاد تعادل یا افتادن کمتر میتواند آنها را به سمت استقلال بیشتر در زندگیشان سوق دهد و نیاز به داشتن پرستار در سنین بالاتر را از بین ببرد. برای بقیۀ افراد، حرکات تعادلی مثل آسانای درخت میتواند باعث توانایی در تعادل بیشتر و محکمتر بودن بدن بر روی تشک یوگا و حتی خارج از آن در زندگی روزمره باشد.
18- حفظ سیستم عصبی:
بعضی از یوگا کاران حرفهای توانایی خارقالعادهای در کنترل بدن و سیستم عصبی خود دارند. محققان مشاهده کردهاند که بعضی از این افراد قادر به تحریک ضربان قلب خود و یا تغییر امواج مغزی و حتی قادر به بالا بردن درجه حرارت دستهای خود به 15 درجه فارنهایت هستند.
اگر آنها میتوانند از آموزههای یوگا برای تغییر این شرایط استفاده کنند، پس شما هم میتوانید با آموزش تغییر و کنترل شرایط بدنی تغییرات لازم را برای سلامتی یا بهبودی بیماری خود داشته باشید. این بهبودی میتواند طیف گستردهای را شامل شود، برای مثال حتی ممکن است افراد نازا بتوانند با بهبود جریان خون در لگن خاصره، خود را برای حاملگی در آینده آماده کنند و یا افرادی که از بیخوابی رنج میبرند، بتوانند با آرامسازی خود مشکل بیخوابی را برطرف کنند.
19- آزاد کردن تنش در اعضای بدن:
آیا تابهحال به خود درحالیکه مشغول تلفن زدن، در حال رانندگی پشت فرمان و یا زمانی که در مراسم عزاداری یا سوگواری هستید، توجه کردهاید؟ و یا حتی تابهحال به خود لحظهای که در حال انقباض صورت و یا درهم کشیدن ابروها وقتی جلو کامپیوتر نشسته و به صفحه کامپیوتر زل زدهاید، دقت کردهاید؟
این عادتهای ناخودآگاه باعث فشار و تنشهای مزمن یا خستگی مفرط ماهیچهها شده که خود میتوانند سرچشمۀ دردها در نقاط مختلف بدن مانند مچ دستها، بازوها، شانهها، گردن و سروصورت بوده و استرس و فشارهای عصبی یا حتی خلقوخوی بد را به همراه آورند.
زمانی که حرکات یوگا را انجام میدهید، این حرکات به شما این توانایی را میدهد که بهراحتی تنشهای بدن را رها و انقباضات را آرام کنید. در ابتدا قادر خواهید بود انقباضاتی که در ناحیۀ زبان یا چشم به وجود آمدهاند را رها کرده و بهمرورزمان قادر خواهید بود تنشهای گستردهتر و عمیقتر را برطرف کنید؛ چراکه برای از بین بردن انقباض و تنش در ماهیچههای بزرگتر و عمقیتر نیاز به تمرین و زمان بیشتری دارید.
20- کمک به داشتن خوابی عمیقتر:
انجام حرکات یوگا به ما کمک میکند که خواب عمیقتر و راحتتری داشته باشیم. هیجان خوب است، اما نه آنقدر زیاد که به سیستم عصبی فشار وارد کند. حرکات یوگا میتواند برای رهایی از شتابزدگی، شلوغی و تنشهای دنیای مدرن به ما کمک کند. انجام آساناها یا یوگا نیدرا (یک فرم از آرامش ذهنی)، شاوآسانا، تنفسها و مدیتیشن یا مراقبه شما را به پراتیآهارا pratyahara(توجه به حواس پنجگانه) تشویق میکند که این خود باعث آرامش درونی شده و آرامش سیستم عصبی را موجب میگردد.
نتیجۀ دیگری که از تمرینات مداوم در یوگا به دست میآید، خواب آرام و عمیقتر بوده و این بدان معناست که در طول روز، خستگی و استرس یا فشار روانی کمتری خواهیم داشت که خود باعث جلوگیری از تنشها، اتفاقات و مشکلات احتمالی در طول روز میشود.
21- بالا بردن سیستم ایمنی بدن:
اگرچه آساناها و تنفسها تأثیراتی مهم بر سیستم ایمنی بدن دارند، اما مهمترین و عملیترین تأثیر را مدیتیشن یا مراقبه بر سیستم ایمنی بدن میگذارد. این رویدادها به شکل عملکرد بهتر سیستم ایمنی خودشان را نشان میدهند؛ مثلاً بالا رفتن سطح سیستم ایمنی بدن، زمانی که احتیاج است (مثل زمانی که سطح آنتیبیوتیک در بدن به دلیل پاسخ به یک واکسن بالا میرود) و پایین آمدن آن درزمان لازم، مانند پایین آوردن عملکرد تهاجمی بیماری خود ایمنی در پسوریاسیس psoriasis (یک نوع بیماری پوستی) است.
22- افزایش فضای بیشتر در ششها برای تنفس:
یوگا کاران تمایل به تنفس کمتر با حجم بیشتر ششها دارند که این نوع تنفس هم آرامبخشتر و هم کارآمدتر است. مطالعات منتشرشده در تاریخ 1998 درلانس تات Lancet taught با یک تکنیک تنفسی که بهعنوان «تنفس کامل» شناختهشده است بر روی افرادی که نارسایی قلبیشان به دلیل مشکلات ریهها بوده، نشان داده که بعد از یک ماه متوسط تعداد تنفس از 4/13 در دقیقه به 6/7 در دقیقه کاهش پیداکرده که این خود بهطور معناداری افزایش حجم تنفس و اشباع اکسیژن در خون را نشان میداد.
بعلاوه تنفسهای آرام و عمیق یوگایی به بهبود عملکرد مختلف ریه که شامل بالا بردن حجم تنفس در دم عمیق و بازگشت آن در بازدم است، میپردازد.
کار دیگری که تنفس یوگی از طریق بینی انجام میدهد، تصفیۀ هوا است. تنفس با بینی، هوای سرد و خشک که خود باعث حملههای آسم در افرادی که حساسیت تنفسی دارند، میشود را به هوای گرم و مرطوب تبدیل کرده و بدین گونه سطح حساسیت را کاهش میدهد. قابلذکر است که این نوع تنفس باعث تصفیۀ گردوغبار در هوا و هر آنچه نباید وارد ششها شود نیز میگردد.
23- جلوگیری از سندرم IBS و دیگر مشکلات گوارشی:
زخم معده و سندرم رودۀ تحریکپذیر irritable bowel syndrome(که فرد در آن دچار اسهال یا یبوستهای دورهای میشود) مشکلات فیزیکی و بدنیای هستند که میتوانند با استرس یا فشار روانی بدتر شوند؛ بنابراین اگر شما استرس و فشار روانی کمتری داشته باشید، درنتیجه کمتر از این نوع بیماریها رنج خواهید برد.
یوگا، مانند هر ورزش دیگر میتواند به دلیل تحرکات بالا یبوست را از بین برده و به تسهیل در حملونقل سریعتر مواد غذایی و مواد زائد از طریق روده کمک کرده و خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را نیز کاهش دهد.
اگرچه هنوز تحقیقات علمی گستردهای در این مورد انجامنشده، اما یوگا کاران معتقدند که حرکتهای چرخشی به حرکت مواد زائد در روده برای دفع از سیستم بدن کمک میکنند.
24- یوگا به شما آرامش ذهنی میدهد:
بر طبق یوگا سوترا پتنجلی، یوگا باعث آرامش نوسانات ذهنی میشود. در کلام دیگر، دور باطل افکار، احساس ناکامی، ناراحتی، ترسها و همچنین تمایلاتی که میتوانند عامل استرس و یا فشارهای عصبی باشند را از بین میبرد و ازآنجاییکه استرس باعث مشکلات و بیماریهای بسیاری از میگرن گرفته تا کمخوابیهای شبانه، اماس، اگزما یا حساسیتهای پوستی، فشارخون بالا و حملههای قلبی میشود، اگر یاد بگیریم که چطور ذهن را آرام یا ساکت کنیم، میتوانیم بر این مشکلات فائق آمده و زندگی طولانیتر و سالمتری را تجربه نماییم.
25- افزایش اعتمادبهنفس:
بیشتر ما از عزتنفس و اعتمادبهنفس مزمن پایین رنج میبریم. اگر برای حل این مشکل به مواد مخدر یا پرخوری، کار زیاد یا خواب بیشازاندازه پناه ببریم، بدون شک دچار مشکلات فیزیکی، روانی و معنوی خواهیم شد؛ اما اگر یک رفتار مثبت مثل انجام حرکات یوگا را داشته باشیم، احساسمان به خودمان در ابتدا و در نگاه اولیه و بعد در درازمدت این خواهد بود که انسانی ارزشمند و به قول اساتید یوگا «انسانی با مظهر الهی» خواهیم بود.
اگر شما تمرینات یوگا را بهطور مداوم و با نیت و قصد تجارب شخصی و بهتر شدن و بسط خودآگاهی، نه صرفاً برای جابجایی از یک کلاس ورزشی به کلاس دیگر یا جایگزینی کلاسی بهجای کلاس دیگر انجام دهید، به شناخت و کشف بخش متفاوتی از خودتان نائل خواهید آمد. تجربۀ لذت بخشی از قدردانی، همحسی و بخشش را پیدا خواهید کرد. هرچند سلامتی هدف اصلی معنویت نیست، اما تحقیقات و شواهد و مطالعات بسیاری نشان دادهاند که چه بخواهید و چه نخواهید، هرچه بیشتر به معنویت و عملکردهای معنوی بپردازید، سلامت روانی و جسمی بیشتری برای خود به ارمغان خواهید آورد.
ادامه دارد…