یوگا برای رفع استرس

نویسنده: ب.ک.س.آیینگار
برگردان: سوسن عبدالرضایی

تمرين مستمر آساناها و پراناياما در يوگا نه تنها در کاهش استرس تأثير به سزايي دارد بلکه يک روش درماني طبيعي براي کاهش استرس به شمار مي رود. تمرين آسانا و پراناياما در کنار هم انرژي زيادي را در بدن آزاد مي کند و تنش موجود در عضلات تحت استرس را آزاد مي سازد.
از آنجاييکه يوگا به علت و ريشة استرس مي پردازد و نه نشانه هاي آن، بنابراين نيازمند تمرين مستمر در اين زمينه مي باشد. اين تمرينات مداوم ذهن را که همواره به بيرون از خود مشغول است را متوجه درون مي سازد و همين سبب آرام شدن ذهن مي شود.
زماني که ذهن ناآرام است، ميزان استرس بالا است و قرار گرفتن در نهايت حرکت امري بس دشوار است. به همين دليل کار با ابزار به شما کمک مي کند از منافع آساناها به راحتي بهره مند شويد.

استرس چيست؟
قدمت استرس به اندازة قدمت تمدن است. حکيمان در زمان هاي گذشته از تأثير مشغوليات زندگي روزمره بر ذهن و جسم آدمي آگاه بودند. يوگا به ما کمک مي کند که ذهن را از اين شلوغي ها دور کنيم و آرامش را به ذهن هديه کنيم. ما از زمان تولد استرس را تجربه مي کنيم و سراسر عمر خود را مشغول هماهنگ کردن خود با استرس هاي مختلف مي کنيم. بعضي از ما به دلايلي در اين امر موفق تر از ديگران عمل مي کنيم که مي توان در اين زمينه شخصيت محيط و يا شرايط جسمي را مؤثر دانست.
به هر حال هرکسي مجبور است که در زمان هايي با استرس دست و پنجه نرم کند و براي همين راهي جز آرام کردن و هماهنگ کردن ذهن، بدن فيزيکي، بدن رواني، بدن معنوي خود ندارد. همة ما به نوعي به دنبال روش هايي براي کنترل ذهن هستيم که هرچه در اين امر موفق تر باشيم، در زنذگي نيز موفق تر خواهيم بود و يوگا يکي از بهترين و قابل فهم ترين و تأثيرگذارترين راه حل را براي اين مسئله پيشنهاد مي کند. استرس پديده جديدي نيست. استرس هميشه با ما بوده است. البته پيشينيان ما استرس هايي را که هم اکنون در زندگي مدرن همراه با تکنولوژي پيشرفته با آن مواجه هستيم نداشته اند، اما روند عادي زندگي هم استرس هايي را براي ما ايجاد مي کند و آدمي از زمان متمدن شدن به دنبال راه حلي قابل دسترس براي استرس بوده است.
دريافت پاتانجلي از استرس موجب شد او کتاب يوگا سوتراي خود را با اين جمله آغاز کند :
“Chitha Viriti Niruddha” که ترجمه آن اين است: آرام کردن امواج ذهن” که مي شود آن را به اين صورت ترجمه کرد: “کنترل امواج ناشي از افکار يا امواج ذهني ناشي از استرس” و او بيان مي کند که چگونه يوگا در شرايط استرس زا مي تواند انسان را ياري کند…

دلايل استرس کدامند؟
کماکان همه ما آرامش را در لذت هاي موقت و ناپايدار زندگي جستجو مي کنيم و آرزوها، خواسته ها و نيازهاي ما بي انتهاست. که اينها همه ما را به دو جهت مخالف سوق مي دهند. در يک سو ذهن ما جذب دنياي بيرون و جذابيت هاي آن مي شود و از سوي ديگر، در عمق وجودمان به دنبال يافتن هستة وجودي و خودِ واقعيمان هستيم. اين تضادها ما را در دام آرزوها، نارضايتي ها، خشم ها، نگراني ها، خستگي ها و از پا افتادن ها گرفتار مي کنند و به عبارتي ما را دچار استرس مي کنند.

کنترل احساسات
احساسات ما دائماً توسط ذهن ما کنترل مي شوند. پس براي کنترل احساسات بايد بتوان ذهن را کنترل کرد. از طريق آرام سازي احساسات و متوجه ساختن آن ها به درون مي توانيم آن ها را از سيطرة ذهن بيرون بکشيم. زماني که فرد آرام است و ذهن در حالت مديتيشن قرار مي گيرد، افکار و احساسات ما، در کنترل ما هستند. از اين ديدگاه، شرايط و اتفاقات بيروني معمولاً استرس زا هستند و مي توانند باعث آسيب هاي احساسي شده که ممکن است، زندگي فرد را براي مدت طولاني کنترل کنند. بنابراين توجه و بررسي مرتب احساسات و اينکه کدام احساس را بايد تغيير دهيم و کدام يک را رها کنيم، بسيار حائز اهميت است. تمرينات يوگا بدن و ذهن شما را هماهنگ مي سازد و تکنيک هاي تنفسي با آرام و يکنواخت ساختن تنفس، بدن را آرام و ريلکس مي کند و ذهن را از دنياي ناآرام بيروني جدا مي کند و اين روند شفابخش مي تواند در زندگي روزمرة شما احساس شود. زماني که فعاليت هاي روزانة خود را به خوبي و با کفايت انجام مي دهيد. شخص آرام داراي انرژي فعال و سيال در روان مي باشد، بدون آنکه انرژي خود را به هدر دهد و در اين وضعيت هيچ يک از نشانه هاي استرس يعني ميگرن، خستگي مفرط، اضطراب و تنش اتفاق نمي افتد. شرايط بيروني هرچه که باشد، ذهن آرام و منسجم بوده و بدن از بيماري به
 دور مي ماند.

استرس مثبت و استرس منفي
استرس مثبت مي تواند فرد را به سمت خلاقيت، تلاش و کوشش براي رسيدن به هدف و خواست خود ترغيب کند و استرس منفي مي تواند، سلامتي فرد را به خطر اندازد و او را به سمت افسردگي سوق دهد. يوگا به شما مي آموزد که استرس منفي را به استرس مثبت تبديل کنيد.
استرس زياد مي تواند، سلامتي شما را به خطر بيندازد و به ثبات احساسات شما آسيب برساند. امروزه بسياري از اين امر آگاه هستند که اين نوع استرس مي تواند خطرناک باشد. اين نوع استرس مي تواند فلج کننده بوده و در شما حس سستي، رخوت و عدم توازن ايجاد کند. با اين وجود نوع ديگري از استرس مي تواند در شما ايجاد انگيزه و خلاقيت کند که اين همان استرس مثبت و سازنده است.

ادامه مقاله را می توانید در مجله 103 مطالعه نمایید.