ایران یوگا ایران یوگا مرجع مقالات آموزشی یوگا
یوگاتایم/ برگردان: رویارضاپور
تاریخ مراقبه تقریباً به 1500 سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. در آن زمان مراقبه در یکی از آیین‌های هندوی باستان به‌نام آدوایتا ودانتا، انجام می‌گرفته است. سپس در قرن 18 مراقبه از طریق مطالعات بودایی و فلسفه، وارد دنیای غرب شد و توسط فیلسوف آلمانی، آرتور شوپنهاور و نویسندۀ فرانسوی، ولتر به دیگران آموزش داده شد. امروزه مراقبه به دلیل رویدادهایی که در مغز و آگاهی کل ذهنی به‌وجود می‌آورد در سراسر جهان بسیار محبوب شده است. اما به راستی با مراقبه چه اتفاقی در مغز رخ می‌دهد؟ در ادامۀ مطلب سعی کرده‌ایم پاسخ این سوال را بدهیم.
مراقبه چیست؟
مراقبه راهی است برای آگاه و هوشیار کردن مغز از طریق انجام تکنیک‌های مختلف. مراقبه باعث شادی، محبت، صبر، بخشش و عشق می‌شود و همچنین به ذهن اجازه می‌دهد روی یک نقطه فوکوس کرده و بتواند بهتر متمرکز شود. بدین ترتیب مراقبه وارد زندگی روزمره می‌شود و به کاهش استرس, افسردگی و سایر بیماری‌ها مانند فشار خون، دردهای مزمن و بی‌خوابی کمک می‌نماید
مراقبه چگونه عمل می‌کند؟
هنگامی که مدیتیشن می‌کنید امواج بتای مغز دست از پردازش اطلاعات متنوع و مختلف برمی‌دارد. اما به‌جز آن کارهای دیگری انجام می‌شود. چرا که قسمت‌های مختلف مغز شروع به کارهای متفاوتی می‌کنند که معمولا هنگام انجام کارهای روزمره‌تان هرگز اتفاق نمی‌افتند. برای مبتدی‌ها، لوب قدامی مغز در طول مدیتیشن خاموش می‌شود. این بخش تکامل یافته ترین قسمت مغز بوده و مسئول احساسات، برنامه‌ریزی‌ها، استدلال و هوشیاری خودآگاه است. لوب جداری مغز نیز کند می‌شود. این بخش اطلاعات مربوط به محیط اطراف را به مغز شما فرستاده و شما را در زمان و فضای حال نگه می‌دارد.
تالاموس نزدیک مرکز مغز قرار دارد، نیمی از آن در مغز قدامی و نیمی دیگر در مغز خلفی واقع شده است. این بخش مسئول تنظیم خواب، هوشیاری، آگاهی و ارسال داده‌های حسی به مغز می‌باشد. تالاموس را بعنوان دروازه‌بان حواس می‌شناسند. در هنگام مدیتیشن، روند ورود و خروج اطلاعات از یک جریان ثابت به یک قطره افت می‌کند. درنهایت، شکل‌گیری‌های شبکه‌ای کاهش یافته یا معکوس می‌شود. شکل‌گیری‌های شبکه‌ای درواقع مجموعه‌ای از هسته‌های به‌هم متصل موجود در پایۀ مغز است که کنترل کنندۀ انگیختگی رفتاری و آگاهی است و مغز را هوشیار نگه می‌دارد. این همان بخش از مغز است که وقتی آسیب می‌بیند، فرد به کما می‌رود.
در ایالات متحدۀ آمریکا با استفاده از الکتروانسفالوگرافی و تصویر برداری رزونانس مغناطیسی کاربردی بررسی‌های متعددی جهت مشاهۀ عملکرد مغز قبل و بعد از مدیتیشن انجام گرفته است. این آزمایش‌ها طی چندروز انجام گرفت و بهترین نتایج در
پایان این تست چند روزه مشاهده شد. اما محققان دریافتند تنها پس از یک مراقبۀ 45 دقیقه‌ای در یک روز نیز می‌تواند تغییر قابل توجهی ایجاد شود. همچنین کسانی که مدت بیشتری در مراقبه بودند نسبت به سایرین، مادۀ خاکستری بیشتری در مغزشان داشتند. این مادۀ خاکستری بویژه در ناحیۀ کورتکس دیده می‌شود (بخشی از مغز که مربوط به کنترل احساسات و واکنش‌ها است)
مراقبه و معنویت
تعریف دقیق مراقبه درواقع نوعی حالت هوشیاری یا تربیت ذهن برای متمرکز شدن روی یک چیزاست. مراقبه به انسان‌ها کمک می‌کند معنویت درون خود راکشف کنند، چه از طریق مراقبۀ مذهبی و چه روش‌ها دیگر، اما نتیجۀ نهایی آن‌ها خودشناسی است. مراقبه همچنین همینطور باعث از بین رفتن مسائلی مانند منیت‌ها می‌شود. نداشتن منیت، هستۀ اصلیِ خود راستین معنوی است که به خودشناسی کامل منتهی می‌گردد. هنگامی که به دلایل مذهبی مراقبه می‌کنید هدف نهایی، عشق و پذیرش بی حدو حصر است که باعث صلح و شادی می‌شود.
معنویت، دستیابی به آگاهی بی‌نهایت است که از طریق مراقبه به دست می‌آید. مثال دقیق آن، شخص بودا است که 49 روز زیر درخت بودهی مراقبه کرد تا به روشنگری کامل برسد. او به آگاهی کامل رسید و فهمید رنج چه زمانی وجود داشت، چه چیزی باعث رنج شد و چطور می‌شود آن را از بین برد. به این صورت بودیسم به‌وجود آمد. بودیسم خود یک تمرین روحانی یا فلسفی است که به تمرین کنندگان می‌آموزد چطور به نیروانا برسند.
“ادامه ی این مقاله را در شماره 110 مجله دانش یوگا بخوانید”
