درس هایی از اوشو درباره یوگا, تنفس و آگاهی

تنفس کامل چیست ؟

تنفس عمیق و آرام بدون آگاه بودن امکان پذیر نمی باشد.

پس تنفس کامل = آگاهی از تنفس + تنفس آرام + تنفس عمیق
وقتی توجه به تنفس معطوف می شود از حالت خود به خودی در آمده و باعث عوض شدن ریتم و یا الگوی تنفس می شود.شش ها سه سمت دارند و فقط قسمت وسط شش ها است که در تنفس از آن استفاده می شود.یک بچه در حال خواب , اول قسمت شکمش پر از هوا شده و بعد سینه ها , این طریقه طبیعی تنفس می باشد. فقط یک هفتم از ظرفیت ریه ها پر از هوا می شود در صورتی که اگر اکسیژن بیشتری وارد سیستم شود هر سلول از هر عضو بدن , تغذیه بیشتری کرده و می توانند کار خودشان را خیلی موثرتر انجام دهند و بالاخره وقتی اکسیژن بیشتری به نرون های مغز برسد باعث واضح بینی بیشتر و قوی شدن آنها خواهد شد و همچنین باعث هوشیاری حواس ما گردیده در نتیجه ما می توانیم انرژی های ظریف تر اطرافمان را حس کنیم . از طرف دیگر باعث قوی شدن سیستم اعصاب می شود و اثر شفادهندگی کلی دارد و باعث جوان ماندن بدن و تبدیل موهای سپید به رنگ اصلی می شود و جلوگیری از سپید شدن موها می نماید.نگه داشتن نفس برای یک لحظه به خون وقت اضافه داده که محتوای زایدش را خالی و اکسیژن بیشتری را جذب کند.
مواد زاید که دی اکسید کربن می باشد , اگر کاملا از بدن دفع نشوند باعث ضعف سلول ها شده و زودتر مریض می شوند.تنفس معمولی که ناخودآگاه انجام می شود و به ندرت شش ها را کاملا تخلیه می کند.

دسترسی به ضمیر نا خودآگاه

دستگاه عصبی از دو بخش تشکیل شده اند :
1 – دستگاه عصبی مرکزی ( برای حرکات ارادی یا آگاهانه )
2 – دستگاه عصبی خودکار ( که به صورت اتوماتیک یا نا خودآگاهانه اعمال بدن را منظم می کند )
از تمام اعمال غیر ارادی بدن تنفس را آسان تر می شود به کنترل داوطلبان تبدیل کرد . بنابراین تنفس در اعمال بدن و مغز مانند پلی است بین ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه.
سلامت خود را حمایت کنیم :
گفتیم دستگاه عصبی از دو بخش تشکیل شده است یکی دستگاه عصبی مرکزی و دیگری دستگاه عصبی خودکار که دستگاه عصبی خودکار شامل دو بخش سمپاتیک و پارا سمپاتیک می باشد.
سیستم پاراسمپاتیک مسیول ریلکسیشن و سلامتی بدن است. به دلیل آنکه نفس عمیقی داخل شکم شده و باعث فعال شدن سیستم پاراسمپاتیک گردیده که این امر آرامش دهنده است.
تنفس سطحی دستگاه عصبی سمپاتیک را تحت کنترل خود نگه می دارد و این سیستمی است که انسان را برای خطر آماده می کند, به زبان دیگر تا آن جایی که بدن اطلاع دارد وقتی شما تنفس سطحی و با سرعت انجام می دهید ,شما در خطر هستید.این باعث اضطرابی دایم شده که چون انسان به مرور زمان به آن عادت می کند دیگر آگاهانه متوجه اضطرابی بودن آن نمی باشد و دوما یک عامل شناخته شده برای ایجاد هرچه بیشتر بیماری ها می باشد.
پس تنفس کامل = تبدیل سیستم اضطراری به سیستم ریلکس
با آهسته کردن تنفس تغییرات زیادی در بدن و فکر ایجاد می شود.یک شخص متوسط 15 دفعه در دقیقه تنفس می کشد که اگر این مقدار کم شود و به هشت دفعه در دقیقه برسد غده هیپوفیز شروع به عمل کردن در حد مطلوب می کند . این غده تمام غدد دیگر را تنظیم و باعث تعادل هورمونی که کلید اصلی سلامت بدن است می شود(مثلا فردی که مرض قند دارد اگر از این تنفس استفاده کند به سلامتی کامل دست می یابد )

باز کردن کانالهای روانی (psychic)
وقتی با آرامش , تنفس به 4 دفعه در دقیقه رسید به تدریج غده پینه آل شروع به ترشح کردن می کند که همراه با ترشح هیپوفیز چشم سوم شروع به عمل کردن می نماید و باعث روشن بینی , خواندن فکر دیگران , تله پاتی , دیدن انرژی اطراف بدن انسان , قدرت حرکت دادن اشیا از راه دور و کلا باز شدن کامل حس ششم می شود.

احساس های سرکوب شده با تنفس آرام و عمیق و آگاهانه کم کم به سطح می آیند که می شود بالغانه و آگاهانه به آن ها نگاه کنید و درک شان کنید که باعث کامل شدن آنها می شود و دیگر آزاری به ما نمی رسانند و ما آزادی در زمان حال ماندن را به دست می آوریم . در زمان حال اگر چیزی ما را عصبانی کرد ما در یک لحظه آن را تجربه کرده و با تنفس بعدی از خودمان دور می کنیم که دیگر در ما انبار نمی شوند , پس عصبانیت ما کینه ای و طولانی نخواهد بود .
پس می شود گفت :
نگرانی + اکسیژن = شور و شعف
و یا
عصبانیت + اکسیژن = آرامش

پرانا :
این انرژی است که از طریق بدن اتری وارد بدن فیزیکی ما شده و آن را فعال می کند بدون آن زندگی قطع می شود. ما مقدار کمی از این انرژی را از خوراک می گیریم و بیشترینش از راه تنفس وارد بدن ما می شود.

دم :
نگهداشتن دم , بازدم , نفس عمیق به وسیله دمی آهسته و پر, اجازه می دهد که ما بیشترین انرژی پرانا را استخراج کنیم در حال دم بهترین وقت برای دادن پیشنهاد به ضمیر نا خودآگاه می باشد, آن پیشنهاد و یا فکر همراه با پرانا در مجراهای بدن اثیری پیش می روند و بر مرکزهای قدرتی ما که زندگی مار را کنترل می کند تاثیر می گذارند.در موقع نگه داشتن دم جریانات بدن اثیری متوقف می شود که کمک به متمرکز کردن فکر می کند و باعث توقف فکر می شود و ما این را مدیتیشن می نامیم.بازدم کامل , مواد  زاید  و مخرب را بیرون انداخته و باعث ورود انرژی بیشتری می شود.ما در حال بازدم می توانیم انرژی برای شفا دادن به کسی بدهیم.

بدن فیزیکی :
جسم جامد خودمان که همه آن را می شناسیم.

بدن اتری :
به اندازه هفت سانتیمتر از بدن فیزیکی بیرون تر می باشد که با چشم روانی (چشم سوم } یک نور آبی دیده می شود.انرژی از بین این شیار وارد بدن فیزیکی می شود که آن را سرزنده و جاندار می کند.با تنفس کامل بالاخره ما می توانیم این لایه آبی را ببینیم . این لایه محل ضمیر ناخودآگاه ما می باشد.در کار هیپنوتیزم با این لایه رابطه ایجاد می شود به خاطر این که این لایه بسیار تلقین پذیر است.

بدن اثیری :
اطراف بدن اتری را به اندازه یک متر می پوشاند.ما به آن هاله هم می گوییم.پنج حس ما از طریق این بدن فعالیت خود را برای ربط دادن ما به محیط اطرافمان انجام می دهند.اگر کسی خیلی نزدیک به شما بدون اجازه خودتان بیاید چونکه وارد حیطه بدن اثیری شما شده شما احساس ناراحتی خواهید کرد , مگر اینکه با اجازه خودتان باشد(محل collective unconscious می باشد یا بانک اطلاعاتی هستی )

بدن ذهنی :
سه متر تا چهار متر دورتر از بدن فیزیکی می باشد. هرچه با این سطح انرژِی آشناتر می شویم محیطش گسترده تر می شود.

تمرین :
شروع به تکان دادن بدن خود می کنیم وقتی که صد در صد در این کار فرو رفتیم خود بدن شروع به تکان خوردن می کند , مانند آن می شود که کسی دیگر ما را تکان می دهد.حداقل 5 دقیقه ادامه می دهیم ,موزیک هم بسیار کمک کننده است(بدون کلام موثرتر می باشد) . وقتی زمان مورد نظر به اتمام رسید , نشسته و انرژِ هایی که در بدنمان در چرخش در آمده اند را حس می کنیم.

آماده کردن خود برای تنفس کامل:

شش را به نه قسمت تقسیم می کنیم و در هر زمان روی یک قسمت از آن تمرکز می کنیم .باید راست بنشینیم و تکیه بدهیم (روی زمین یا صندلی )

قسمت اول :منطقه پایینی
1 – وقتی قسمت پایین شش ها منبسط می شوند شکم باید باد کند.دست هایمان را در قسمت پایینی قفسه سینه گذاشته و هم چنان که نفس به داخل می کشیم شکم را منبسط می کنیم که بر روی دستمان فشار بیاورد. وقتی هوا را بیرون می دهیم شکم را رها کرده به داخل می کشیم.

2- حالا دستها به طرفین زیر قفسه سینه رفته و نفس عمیق کشیده و آن منطقه را منبسط می کنیم و تمام حواسمان روی نقطه تماس دست با بدن می باشد. نفس را بیرون داده و قفسه سینه به حالت عادی بر می گردد.
3 – برای منبسط کردن پشت قفسه سینه , نفس به داخل کشیده شده وفشار پشت را با صندلی یا دیوار حس کنیم. نفس را رها کرده و احساس کنیم از دیوار جدا می شویم.
4 – در یک تنفس , سه مرحله بالا را با هم مخلوط می کنیم . همانطور به آرامی نفس را به داخل داده منطقه جلو .دو طرف و پشت قفسه سینه را منبسط می کنیم.البته این مربوط به قسمت پایینی هست.انبساط را نگه میداریم و بعد نفس را بیرون داده و کلا انقباض بدن را حس می کنیم.

قسمت دوم :منطقه وسطی
1 – دستهای خود را روی سینه گذاشته و همچنان که نفس می کشیم تمرکز را روی جلوو مرکز قفسه سینه می دهیم. همچنان که سینه باز می شود دستها که به بالا حرکت می کنند را حس می کنیم.نفس را بیرون داده و حواسمان روی سینه که به حالت نرمال بر می گردد باشد.
2 – دستها را به طرفین سینه گذاشته و در حال تنفس عمیق به دستها توجه کنیم.
3 – پشت تان را حس کنید در حالیکه به طرف قسمت مرکزی پشت نفس می کشید و بعد رهایش کنید.
4 – در یک تنفس عمیق قسمت جلو دو طرف و پشت وسط سینه را منبسط کرده و بعد از نگه داشتن , انها را رها کنید و این انقباض را حس کنید.

قسمت سوم : منطقه بالایی
1 – دستها را روی بالای سینه ها گذاشته , نفس عمیق می کشیم و شانه ها را تا حد گوش هایمان بلند می کینیم و بعد رها می کینیم.
2 – پشت دستها را زیر بغل ها بگذارید , نفس را به داخل کشیده و شانه ها را بلند کنید و بعد رها کنید.
3 – شانه ها را با نفس کشیدن به دیوار فشار بدهید , نگه دارید و بعد رها کنید.
4 – با یک نفس قسمت بالایی شش ها ی جلویی , طرفین و عقب را در حال بالا آوردن شانه ها بزرگ می کنیم , نگه می داریم و رها می کنیم.
این تمرینات را بارها تکرار می کنیم تا بتوانیم به راحتی و طبیعی تنفس کامل را انجام بدهیم.بعد از این شما حاضر خواهید بود که به تنفس کامل وارد شوید.

تکنیک برای تنفس کامل
فقط از بینی نفس می کشیم با یک شماره در هر ثانیه.
1 – به حالت مدیتیشن و یا روی صندلی بنشینید.
2 – چشم ها را بسته , روی چشم سوم متمرکز شوید.
3 – (الف) نفس را به داخل کشیده با 5 شماره شکم را پر کنید. (ب) بعد سینه را مثل یک بادکنک پر کنید (ج) شانه ها را بالا کشیده و به جلو بیاورید تا بالای شش ها را نیز پر از هوا کنید.
4 – تا 5 شماره نفس را نگه دارید.
5 – کمی نفس بیشتر به داخل بکشید.این عمل باعث می شود که بازدم آسوده تر انجام شود ,چرا که تنش حاصل از این کار را تبدیل به وانهادگی می کند.بعد بازدم را به آهستگی انجام دهید.
6 – بازدم را با پنج شماره انجام داده و شانه ها را ریلکس کنید , همچنان که شکم را محکم می کنید.
این مراحل را که پایه فنون پرانایام (pranayama) است ,هفت دفعه انجام دهید.
توجه : شش ها را زیاد خسته نکنید و وقت تنفس را به تدریج زیاد کنید .اگر فشار خون بالا دارید نفس را نگه ندارید.

پرانامودرا
این تمرین انرژی خفته زندگی (prana Shakti)را بیدار می کند و آن را در تمام نقاط بدن به جریان می اندازد , که باعث سرحالی و قوی تر شدن هرچه بیشتر شما می شود.این انرژی جذابیت شخصیتی و بدنی و سلامتی را چندین برابر می کند که کلا انسان را برای مدیتیشن های عمیق تر آماده می سازد.
ما باید راحت با ستون فقراتی مستقیم نشسته و دستها را روی پاهایمان بگذاریم وچشم ها را هم ببندیم.
1 – شش ها را پر کرده و خالی کنید.
2 – بدون تنفس مجدد چانه را به سینه مان فشار دهیم در حالیکه شانه ها را بالا وبه طرف جلو می دهیم.در ضمن مقعد را هم منقبض و تمرکزتان را روی آن نگه دارید.

3 – با تنفسی (دم)عمیق و آهسته چانه و مقعد را ریلکس کنید.این تنفس (دم) باید قسمت پایینی – جلو- طرفین و عقب بدن را کاملا پر از هوا کند طوریکه شکم هم بزرگ شود.کمی نگه داشته با فشار روی شکم, تنفس را بیرون بدهید.
4 – دوباره نفس به قسمت پایین بدن کشیده وهوا را مانند یک نور طلایی تصور کنید که وارد وجود شما می شود و از مقعد تا ناف شما را پر از هوا می کند.همچنانکه این نور جرقه می زند آن را نگه دارید (این نور مانند ستونی می ماند و بعد بازدم را انجام می دهیم ).
5 – با دم مجدد , این نور طلایی را وارد کنید که به نور قبلی در مقعد پیوسته و به آن می افزاید.دستها را همزمان با این ستون به بالا بیاورید. این ستون نور همراه با دستها تا سرحد ناف بالا آمده و بعد از بازدم دستها به پایین می آیند.همچنان که سطح نور هم دنبال دست به پایین می آید.
6 – تمام مراحل 1 تا 5 را انجام دهید . با فرق اینکه تنفس , ستون نور و دستهایتان تا وسط سینه بالا بیایند.
7 – مرحله 1 تا 5 تکرار شود با فرق اینکه تنفس , ستون نور ودست ها تا گلو بیایند و دیگر اینکه شانه هایتان را هم بلند کنید.
8- بالاخره عمل دم را انجام و با آن دم ستون نور ودست ها را به ترتیب به ناف , قلب , گلو و سرتان ببرید(ستون نور در سر پخش می شود.دستها هم مانند دعا کردن در هوا باز می شود .تصور کنید که نور از تمام بدنتان می تابد که باعث صلح مابین مردم می شود).تا آنجایی که مقدور و راحت است دم را نگه دارید.

9 – آهسته به حالت شروع برگردید هم چنان که ستون نور فرومی نشینید دست ها را هم به ترتیب اول به گلو , قلب , ناف و بالاخره به مقعد ختم می کنیم .
10 – نفس نرمال کشیده و استراحت کنید.شما طبیعت اصلی خود را که هم چون نور می باشد تجربه کردید.کمی توجه به بدن کنید و اگر تغییری در آن ایجاد شده را ,حس کنید.
11 – همچون یک موجودی نورانی در سکوت کامل نشسته با آرامش , تمرین مشاهده کردن آگاهانه را انجام دهید.

این یعنی توجه :
الف : به صداها و بوهای اطراف
ب : به حس های بدنتان ( در پوست , عضلات و اعضای دیگر )
ج : به انرژی اطراف و  بیرون بدنتان
د : به درون و تفکرات که شناورند ( بدون توقف و یا عوض کردن آن و یا اینکه آنها بد هستند,در کل بدون قضاوت ) فقط نظارت کنید.

برگرفته از مجله دانش یوگا
برگردان :محسن خاتمی