تاي چي و فوائد آن

تاي چي چيست؟

براي تاي‌چي معاني مختلف تعريف شده است : غايت ، رشد و پيشرفت در مسيري بي‌پايان و نیز جوهره عظيم و جاودان هستي . واژه چيني «چي» نيز به معناي هوا ، نيرو، حركت ، انرژي يا حيات است .
بر اساس نظريه تاي‌چي مفهوم درست «چي» انرژي ذاتي ، انرژي باطني يا انرژي اوليه جاودان و مطلق است . ( در يوگا از انرژي «چي» با نام «پرانا» يا انرژي حياتي ياد شده است . پرنده آزاد ) وضعيت تجلي «چي» كه هميشه نزديكترين وضعيت به تعادل و توازن است ، تاي چي يا «مطلق اعظم» خوانده مي شود . همه از بدو تولد داراي «چي» هستند ، «چي» در طول زندگي همراه انسان مي ماند و تنها پس از مرگ متفرق ميشود . براي تربيت «چي» در بدن دو گام اصلي لازم است : مديتيشن و حركت .

الف ) در هنر تاي چي تنها راه كسب هوشياري نسبت به «چي» مديتيشن است . مي‌توانيد تاي چي را در قالب مديتيشن تمرين كنيد و اجازه دهيد تا «چي» به خواست ذهن و جسمتان جريان يابد .
ب ) در روش تاي چي تنها راه توليد انرژي شديد دروني و به جريان انداختن آن تمرين جسمي است . با انجام تمرينات تاي چي به تدريج ظاهر فرد دستخوش تغيير مثبت شده ، با وقارتر و متناسب‌تر خواهد گرديد و شكلي طبيعي را از خود به نمايش خواهد گذاشت . در اين مرحله ذهن مي‌تواند «چي» را هدايت كند ، بدين ترتيب بين ذهن و بدن تعادل بر قرار ميشود و به راستي كه هنر زيبا و بي‌نظير تاي چي لذتي عميق و آرامشي با دوام را در اختيار انسان قرار مي دهد .

اين ورزش که از زير مجموعه « ووشو » است ، در رده حرکات نرم ، روان و ملايم آن قرار داشته و باعث مي‌شود تا عضلات بدن با انجام تمرينات نرم و ساده ، انعطاف‌پذير و تقويت گردند ، درست برعكس ورزش هاي رزمي سخت كه با فشار و شدت تمرين عضلات را تقويت مي‌كنند . تمرينات و نرمش هاي تاي چي چوان با حركات كند ، آرام و معمولا به صورت گروهي هنگام صبح انجام مي‌شوند . متخصصين اين ورزش معتقدند كه تمرينات تاي چي به صورت دسته جمعي، اثر بهتري نسبت به تمرينات فردي آن دارد . اين ورزش چيني در خود كشور چين از طرفداران زيادي برخوردار است ، بطوريكه تقريباً تمام پارك هاي كشور چين ، صبح‌ها مملو از افرادي هستند كه در حال تمرين تاي چي مي‌باشند .

 فوايد تاي چي :

از فوايد عمده تاي چي مي‌توان به تقويت عضلات بدن، انعطاف پذيري و نرم شدن عضلات و زردپي‌ها ، تمركز و آرامش فكري ، تقويت روحي و عصبي اشاره كرد. تحقيقات به عمل آمده نشان مي‌دهد كه تاي چي قادر است تا بيماري هاي شديد ، مزمن و حتي ژنتيكي را درمان كند . براي مثالتحقيقات علمي ثابت کرده است که با تمرين منظم تاي چي امراض قلبي درمان شده و حتي مي توان از بروز بيماري هاي قلبي جلوگيري كرد . همچنين اين ورزش مي‌تواند استرس ، كه عامل بسياري از بيماري هاست را از بين ببرد . تمرينات تنفسي اين ورزش نيز مي‌تواند به سالم ماندن ريه و بهبود جريان گردش خون در بدن كمك كند . آهستگي و نرمي در تمرينات تاي چي باعث مي‌شود تا تمركز فكري بالا رود كه اين مساله خود به كنترل دستگاه عصبي فرد در شرايط بحراني و فشارهاي عصبي کمک شاياني مي نمايد .

آمار نشان مي‌دهد كه افرادي كه تاي چي تمرين مي‌كنند كمتر عصبي شده و حتي از دروغ گفتن نيز پرهيز مي‌كنند . توصيه مي‌شود كه با آموختن اين ورزش ، هر روز آن را تمرين كنيد و از فوائد و برکات آن بهره مند گرديد .

 فلسفه تاي چي :

چيني ها اعتقاد داشتند كه جهان هستي بر اساس تضادها استوار است . يعني در تمام موجودات جاندار و بي جان دو قطب مثبت و منفي وجود دارد كه اين دو به نام يين و يانگ شناخته مي شوند . اين دو تضاد هميشه در حال تعادل هستند و نظام جهان با تضاد اين دو عامل در حال تعادل است . هنر تاي چي چوان هم بر اساس فلسفه يين و يانگ بنا نهاده شده است و مي گويد همواره با آرامش ظاهري و نرمي حركات، داراي قدرت باطني بالايي باشيد. حتي سمبل تاي چي چوان به صورت دايره اي است كه در آن دو نماد ماهي شكل سفيد و سياه وجود دارد كه يكديگر را در برگرفته اند و نشانگر تبديل اضداد به يكديگر است .

 تاريخچه تاي چي چوان :

تاي چي يك ورزشي سنتي چيني است كه قدمت آن به 400 سال پيش بر مي گردد . اولين بار استادان اين هنر ورزشي ، حركات موزون آن را را از طبيعت بر گرفتند . به طور مثال آن ها مبارزه يك درنا و مار را مشاهده كرده و بعضي حركات موزون را از آن ها تقليد كردند و يا حركات ابرها و درختان در برابر باد را ديدند و بعضي از حركات موزون را از روي آن ها پايه گذاري كردند . اگر چه تاي چي چوان ريشه در كشور چين دارد اما مي تواند تسلي خاطر زيادي را براي كساني كه در زندگي پر سر و صداي شهري گير افتاده اند ، فراهم كند . در فلسفه تاي چي اعتقاد بر اين است كه سيستم بدني انسان با حيوانات تفاوت دارد . حيوانات اغلب داراي ستون مهره اي افقي هستند و احشاي داخلي آن ها در زير ستون مهره هايشان قرار مي گيرد ، لذا كوچك ترين حركت حيوان موجب تقويت و حفاظت اندام هاي داخلي مي گردد . اما ستون مهره انسان ها عمودي است ، بنابراين اندام هاي داخلي انسان ها در مجاورت بيشتري با محيط اطراف بوده و بيشتر مستعد آسيب است، همچنين هر گونه تغيير در حالت ستون مهره ها مي تواند روي آسيب رساني به اندام هاي داخلي تاثير گذار باشد . پس اساس اين ورزش تقويت ستون مهره ها در نظر گرفته شده است .

مهمترين اهداف اين ورزش عبارت است از : تربيت ذهن، شكيبايي و پشتكار . اين ورزش به فرد مي آموزد كه حتي اگر در كاري استعداد چنداني ندارد ، با شكيبايي و تداوم تمرين به موفقيت خواهد رسيد .

 اثرات تاي چي بر روي سلامت :

چيني ها معتقدند كه درون بدن نيروي زندگي يا « چي » وجود دارد كه تاي چي موجب تقويت آن مي شود . در نتيجه با تقويت اين نيرو ، به تمام ارگان هاي بدن ، زندگي دوباره بخشيده مي شود . از طرف ديگر تمرينات آن سبب انعطاف پذيري ، تقويت عضلات و مفاصل مي گردد . گفتني ها درباره اين هنر بسيار است ولي آنچه ما يافتيم اين بود كه شايد اين ورزش همانند يوگا از معدود فعاليت هايي است كه موجب تقويت سلامت روحي و جسمي انسان شده و براي تمام افراد حتي كساني كه بيمار هستند ، قابل انجام و مفيد است . لازم به ذکر است كه اين ورزش در حال حاضر در كشور عزيزمان درحال پيشرفت بوده و مربيان با تجربه و توانمند بسياري هنر تاي چي را به نو آموزان آموزش مي دهند .

 اصول حركات تاي چي چوان :

براي انجام حركات تاي چي چوان بايد هماهنگي بين ذهن ، درون و بيرون بدن وجود داشته باشد .

 حركات دروني :

 تنفس : طبق نظر فلسفه تائو ، تنفس به عنوان يكي از سه گنج بدن محسوب مي شود . ورزشكار در اين ورزش ياد مي گيرد كه چگونه تنفس خود را با حركات تنظيم كند ، يعني هنرجو ياد مي آموزد كه چگونه منظم تنفس كند .

 گردش خون : همراه با حركت منظم و تنفس هماهنگ ، گردش خون نيز كنترل مي شود .

 حركات بيروني :

نرمي و رواني حركات جزء مهم و اساسي اين ورزش است . تمام حركات بايد با يك آهنگ يكنواخت انجام شود و هيچ حركت ناگهاني و بريده بريده اي در ميان اين حركات وجود ندارد .

 تعادل : انجام همه حركات نياز به يك تعادل فوق العاده دارد . اگر ورزشكار تمرينات را با تعادل مناسبي انجام نداده باشد ، حتي ممكن است تعادل خود را از دست بدهد و زمين بخورد .

 موقعيت محوري بدن : هنرجو ياد مي گيرد كه هميشه بالا تنه و ستون فقرات كاملا صافي داشته باشد . فرد با نگاه داشتن ستون فقرات به اين صورت بر اطراف تسلط دارد و ارگان هاي داخلي بدن نيز در حالت طبيعي و درست خود قرار مي گيرند . نو آموز بايد بداند كه وزن بدن هميشه بايد در كف پاي او باشد ، به اين صورت هرگز خسته نمي شود .

 رهايي : نو آموز در تاي چي بايد ياد بگيرد بدن را كاملا آزاد و رها نگه دارد و حركات را بدون هيچ گونه گرفتگي عضلاني با بدني سبك انجام دهد .

 هماهنگي : بدن ، ذهن و تنفس مي بايست با هم هماهنگ شوند . همچنين كليه عضلات و اعضاي بدن هم بايد هماهنگ باشند ، به طوري كه هيچ يك از اعضا نبايد نسبت به يكديگر تندتر و كندتر حركت كنند .

 آشنايي بيشتر با تاي چي و فوائد آن

تای چی چوان یا تای جی چوان (Tai Chi Chuan یا Tai ji Quan) (با معنی لغوی نهایت برتر) یکی از سیستم‌های نرم و درونیِ هنر رزمی ووشو یا کونگ‌فوی چینی می‌باشد . این هنر رزمی ، یکی از زیباترین و محبوب‌ترین هنرهای رزمی در چین و کل جهان است و برای بهبود سلامتی ، افزایش طول عمر و آرامش روحی انجام می‌شود . این هنر که با نگرش عمیق فلسفی شکل گرفته با کمک ایجاد چرخش انرژی در انسان و تخلیه انرژی درونی یعنی انرژی “چی” یا انرژی بایو الکترومغناطیس درون بدن انسان ، یکی از قدرتمند ترین سبکهای رزمی در جهان می‌باشد . در این هنر عضلات نقش زیادی ایفا نمی‌کنند و یک تای چی کار سعی در رها کردن کل بدن دارد تا این انرژی بتواند در بدن جاری شود و در موقع مناسب بتوان از آن برای دفاع یاحمله استفاده کرد . تای چی چوان روش مشت زنی یا هنر رزمی است که بر اساس مفاهیم فلسفی آن سعی در به تعادل رساندن همه چیز دارد که در حقیقت نماد یین و یانگ محصول این فرایند است . ” تای چی” در فلسفه تائو به معنای فرآیندی است که “ووچی” را به “یین و یانگ” تبدیل می‌کند و تای چی چوان هنر رزمی است که بر اساس این مفهوم عمیق و فلسفی بنا شده ‌است . اساتید تائو صدها سال پیش با معرفی تای چی در حقیقت هنر رزمی را معرفی نمودند که هماهنگ با ریتم ‌های طبیعت و قوانین حاکم بر طبیعت باشد تا در سطوح بالا نیز منتهی به ادراک طبیعت گردد . تای چی ابتدا بدن را متعادل کرده ، سپس انرژی درونی انسان ، ذهن ، تنفس ، عواطف ، طبیعت و روح را متعادل می‌سازد . هنر رزمی تای چی چوان بر اساس ۱۳ الگوی اصلی شکل گرفته که این ۱۳ الگو عناصر شکل دهنده طبیعت و عناصر اولیه جهان هستند که اساتید کهن این رشته با مطالعه عمیق روی خواص این عناصر کاربردی رزمی یافتند که با طبیعت هماهنگ باشد . از این ۱۳ الگو ، ۸ الگو مربوط به ۸ نوع جین ، یا هشت نوع ضربه و دفاع مختلف با تخلیه انرژی درونی می‌باشد که از تئوری هشت سه خطي ئي چينيگ الهام گرفته شده‌است و ۵ الگوی دیگر آن مربوط به ۵ نوع حرکت استراتژیک در تای چی می‌باشد که از تئوری ۵ عنصر الهام گرفته شده‌است . به همین دلیل می‌گویند تای چی باعت هماهنگی انسان با طبیعت می‌شود که در فلسفه وجودی انسان نیز این امر قرار دارد . امروزه به دلیل خواص بسیار زیاد این رشته و تاثیراتی که در تنظیم میدان انرژی و به دنبال آن تقویت جسم و روح دارد تاي چي به عنوان هنر سلامت زیستن در سطح جهان مطرح است . تای چی به عنوان هنری زیبا با تاکید بر جنبه هنریِ آن در تمام سنین و شرایط تمرین می‌شود و امروزه کاربرد رزمی آن استفاده کمتری دارد . تای چی چوان دارای ۵ سبک رزمی می‌باشند که عبارتند از : یانگ ؛ چن ؛ وو ؛ سان ؛ هاو. این ورزش در رده ورزش هاي رزمي نرم و درونی قرار دارد و باعث می‌شود تا عضلات با انجام تمرینات نرم و ساده ، انعطاف پذير و قوی شوند . تمرینات و نرمش های تای چی چوان با حرکات کند ، آرام و معمولا به صورت گروهی هنگام صبح انجام می‌شوند . متخصصین این ورزش معتقدند که تمرینات تای چی به صورت دسته جمعی ، اثر بهتری نسبت به تمرینات فردی آن دارد . این ورزش چینی در خود کشور چین از طرفداران زیادی برخوردار است . در ایران علاقمندان به این رشته در سه بعدقهرماني ، همگاني و درماني می‌پردازند . ورزشکاران تای چی چوان در دو قالب سنتي و مدرن(مسابقاتی) فعالیت می‌کنند .

استان البرز باشگاه تخصصی یوگا و علوم وابسته پرنده آزاد کرج سیمین صدیق ابراهیم نیا تای چی ، تنها باشگاه دارنده مجوز برگزاری کلاس های تای چی در سطح استان البرز ویژه بانوان

 فواید تای­ چی :

مطالب ذیل از میان بیش از 2050 مقاله در مورد هنر تای­چی و تمرینات چی کنگ از سرتاسر دنیا برگرفته شده است .

تای چی علاوه بر اینکه شیوه درست استفاده از نیروی درونی را به ما می آموزد ، توانایی ماهیچه ها، میزان انعطاف پذیری و قدرت ایمنی بدن را ارتقا می بخشد. همچنین نقش ارزنده ای در کاهش استرس ، افزایش آگاهی و هوشیاری ، و بهبود تعادل و هماهنگی بر عهده دارد . راز تای چی بالغ بر هزار سال است که بوسیله تعدادی خانواده چینی حفظ گردیده است .

 فواید فیزیولوژیکی تای چی :

براساس سنجش های به عمل آمده تمرین تای چی باعث افزایش عملکرد قلب و افزایش دفع اوره و کاهش غلظت بزاق دهان می شود . در رابطه با مسائل روانی تمرینات مرتب تای چی می تواند موجب کاهش تنش ، افسردگی ، اضطراب ، خشم ، خستگی ، پریشانی و تشویش و دلواپسی گردد . به طور کلی مجموعه حالات ذکر شده موجب اختلال روانی می شود .

 سیستم ایمنی :

مطالعه ای در چین نشان داد که تای چی ممکن است شمار لنفوسیت ها را در بدن بالا ببرد . می دانیم سلول های لنفوسیت به سیستم ایمنی بدن در مقابله با باکتری ها کمک می کند و حتی سلول های سرطانی را هم مورد تهاجم قرار می دهد.

 تعادل حیاتی ذهن :

در بررسی روانشناسان تعادل حیاتی به بحث کنترل هیجان یا آسایش خاطر بر میخوریم . در این مقاله مواجه شدن با هیجان و یا سرکوب آن مقدمه ای است بر مبحث تعادل حیاتی ، برای شناخت هیجانات مثبت و منفی و نحوه ی برخورد با آنها نیاز به مهارت تمرکز و مدیریت رسیدن به تعادل داریم که هر دو این ها از اصول اولیه تای چی و چی کنگ می باشد .

 تنفس ، درد و فشار خون بالا :

تعدادی شرکت کننده در آزمایشات مربوط به تای چی اینطور اظهار داشتند : علاوه بر افزایش ظرفیت تنفسی ، ناپدید شدن درد کمر و درد گردن و تعادل فشار خون ، انرژی کار روزانه آن ها هم افزایش یافته است .ده سال مطالعه بر روی افراد سالخورده در دانشگاه های هاروارد ، یلاوموری مشخص کرد که نه تنها تای چی از تکنولوژی های دیگر برتر است بلکه ریسک ایجاد آسیب نسبت به روشهای دیگر تا 48% در تاي چي کمتر می باشد . عوارض دارویی مقابله با این امراض ششمین عامل عمده مرگ و میر افراد با سنین بالا در آمریکاست . در حالی که بار مالی 10 میلیون دلاری در سال را هم شامل می شود .

 استرس های ذهنی و جسمی :

از سال 1980 تمرینات ذهنی و جسمی مثل تای چی به شدت جایگزین ورزش های ضربه ای مانند ایروبیک و دو استقامت و دیگر ورزش ها شده است . ورزش های ذهنی و جسمی قرابت بیشتری با مفاصل و ماهیچه ها دارد ، تنش را کم و از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند . همچنین سبب نیرومند شدن بدن و کاهش استرس می شود . بر خلاف ورزش های معمول این فرم ها تأکید بر حرکات کششی دارد و هماهنگ با کل بدن است و باعث آرامش روح می شود . به جای اینکه روی تک تک اعضاء مجزا کار کند ، بدن را به صورت مجموعه دیده و بر سری حرکات موزون و تنفس عمیق و هماهنگ تاکید دارد.

 تای چی و پارکینسون :

از آنجایی که تأکید تای چی بر حفظ تعادل و تحرک است برای افرادی که مبتلا به بیماری پارکینسون هستند بسیار مفید واقع می شود . در آزمایشی که به منظور بررسی تأثیر تای چی بر این بیماری ترتیب داده شد 33 بیمار را به شکل تصادفی به یک گروه تای چی سپردند . نتیجه را پس از 10 تا 13 هفته بررسی و مشاهده نمودند که بهبودی قابل توجهی در تعادل ، قدرت ایستادن و راه رفتن و تغییر مسیر حاصل گردیده است . تأثیر و سودمندی تای چی در روند بهبودی و تعویق زمان معلولیت و حتی حذف این مرحله به شرط شروع به موقع تای چی انکار ناپذیر است .

 برتری کیفی :

تای چی به عنوان یکی از هنرهای رزمی چین شامل یک سری حرکات موزون است که بطور متوالی و هماهنگ طراحی شده و در مقایسه با دیگر ورزش ها (بر اساس تست های متعدد) دارای ذات غیر مهاجم و برتری کیفی است .

 خلاصه ای از تحقیقات دانشگاه ها و مراکز علمی بزرگ دنیا در مورد تأثیر تای چی و چی کنگ بر بهبود بیماری های مختلف :

اين دو ورزش در سال های اخیر در پزشکی غرب بصورت کمک در درمان بیماری ها و از دیر باز در پزشکی شرق و چین به عنوان عامل اصلی در درمان مطرح شده است . هنر رزمی تای چی اصالتاً در چین رشد یافته و به عنوان روشی از روش های دفاع شخصی مطرح می باشد . تای چی با اشکال برازنده و دلپذیر بیش از هزاران سال است که در چین وجود داشته ، تمرینات مرتب تای چی و چی کنگ می تواند در موارد زیر بسیار موثر باشد :

کاهش استرس
افزایش انعطاف پذیری
تقویت ماهیچه ها
افزایش بنیه و چالاکی
افزایش احساس رضایت

تای چی بیش از 100 حرکت و وضعیت را شامل می شود که در طی تمرینات به روی حرکات بدن ، نحوه تنفس و ذهن متمرکز می شود و این ترکیب شرایطی را مهیا میکند که در برگیرنده آرامش و تمدد اعصاب شماست . در مورد بیماران مبتلا به پارکینسون که یکی از بیماری های سیستم مغز و اعصاب است و مربوط به اختلال در ترشح دوپامین در مغز می باشد ، علائم بيماري با تمرینات مرتب تای چی کاهش قابل ملاحظه ای می یابند . علائم شایع اين بيماري : تشویش- افسردگی- بیخوابی- لرزش- حرکت نا موزون دستها- لنگیدن- عدم تعادل و … در مراحل اولیه و بسیاری از علائم آزار دهنده در مراحل بعدی می باشد . بیش از 1400 سال است که در چین از تای چی به عنوان وسیله درمانی این بیماری استفاده شده است ، در حالی که از شناخت آن در اروپا فقط 100 سال می گذرد و بهترین گزینه برای رويارويی با آن را مصرف دارو می شناسند . بدیهی است درمان دارویی عوارض خطرناکی نيز در پی دارد . طی تحقیقات انجام شده در بسیاری از دانشگاه ها و مراکز علمی کشورهای پیشرفته دنیا نقش تای چی در بهبود قابل ملاحظه بیماران مبتلا به پارکینسون غیر قابل انکار است .

گردآوري و تنظيم : ارغوان جلالي

مربي تاي چي باشگاه تخصصي پرنده آزاد