ایران یوگا ایران یوگا مرجع مقالات آموزشی یوگا
اثر نجات‌بخش یوگا در درمان اعتیاد
میلاد تکسیبی/ مربی یوگا و فعال حوزۀ پیشگیری و درمان اعتیاد
در شمارۀ گذشته به بحث و واکاوی در خصوص آثار زیستی و نوروفیزیولوژیکی یوگا پرداختیم و اهمیت تکنیک‌های یوگا را در سیستم بیوشیمیایی مغز و ناقلین عصبی مورد بررسی قرار دادیم.
همانطور که قبلا هم اشاره شد ، بیماری اعتیاد یک بیماری صرفا جسمانی یا صرفا روانی نیست، بلکه جنبه‌های جسمانی، روانی و شناختی هر سه در این بیماری وجود دارند. در این مقاله سعی بر آن است تا با استعانت از مباحث روانشناختی و پژوهش‌های موجود، به اثر یوگا در بهبود برخی مولفه‌ها و شاخص‌های سلامت روان پرداخته و نشان دهیم یوگا چگونه می‌تواند با تاثیرگذاری مستقیم بر ساختار روانی ما موجب پیشگیری از بروز اختلالاتی مانند وابستگی به مواد مخدر گردد.
داشتن یک روان آباد و ذهن سالم به ما این امکان را می‌دهد تا از تمام ظرفیت‌های وجودمان برای زندگی بهتر استفاده کنیم و در شرایط مختلف زندگی، با اضطراب‌ها، استرس‌ها و خلق‌های پایین و افسرده مقابله و خود را از آن خارج کنیم. همین مسئله آثار پیشگیرانه‌ای در ابتلا به اعتیاد و دیگر اختلالات روانی دارا می‌باشد.
یکی از مطلوب‌های روانشناختی تراز اول در وجود انسان، آرامش و سکوت ذهن است. افراد زیاد و اندیشه‌ها و مکاتب مختلفی در طول تاریخ فلسفه، روانشناسی و الهیات تلاش کرده‌اند این آرامش از دست رفته را به انسان بازگردانند. از اوایل سال 2000 به بعد دانشمندان متوجه کارکرد بخشی از مغز به نام با عنوان «شبکۀ حالت پیش فرض مغز» یا (DMN) شدند. کار این بخش از مغز، تفکر در مورد گذشته و خیال‌پردازی در مورد آینده است که فعالیت غیرطبیعی آن موجب بروز حالت ناخوشایند نشخوار ذهنی می‌شود و آرامش را از انسان می‌گیرد. حتما همۀ ما با این حالت مواجه شدیم که در حال انجام کاری بودیم که ناگهان و ناخودآگاه تفکرات ناخوشایند گذشته و نگرانی‌های آینده، دریای آرام ذهن ما را متلاطم می‌کند. این حالت نشان دهندۀ عدم کارکرد صحیح شبکۀ پیش‌فرض مغز می‌باشد. دو مطالعۀ جداگانه در سال 2011 نشان می‌دهد که مدیتیشن و یوگا عملکرد DMN را بهبود و باعث کاهش نشخوار ذهنی و هجوم افکار منفی می‌گردد.
یکی دیگر از مولفه‌های سلامت روان، داشتن تصویر مناسب از بدن و به دنبال آن، افزایش عزت نفس است. عزت نفس یعنی «داشتن احساس مطلوب نسبت به خود، بدون در نظر گرفتن قضاوت‌ها و ارزش‌داوری‌های دیگران نسبت به ما». فرد یوگی پس از مدتی با تداوم انجام آساناهای یوگا، به یک وضعیت مناسب بدنی، اصلاح فرم بدن و در نهایت به رضایت درونی از خود می‌رسد.
اما دیگر مطلوب روانشناختی، اعتماد بنفس است. اعتماد به‌نفس یعنی باور توانایی‌ها و یوگا با استفاده از حرکات علمی و عملی، توانایی‌های ما را افزایش می‌دهد. پیشرفت تدریجی در انجام آساناهای یوگا و نزدیک شدن به وضعیت کامل یک حرکت و دانستن اینکه ما می‌توانیم رشد توانایی فیزیکی خود را کنترل کنیم، به طور خودکار موجب افزایش اعتمادبه‌نفس می‌شود.
“ادامه ی این مقاله را در شماره 111 مجله دانش یوگا بخوانید”
